“FURKAN GÖNÜLLÜLERİ” GRUBUNA YAPILDIĞI İDDİA EDİLEN “ÇIPLAK ARAMA” EYLEMİ Raporu

 

RAPORUN KONUSU

Konya ilinde 13.06.2022 tarihinde kendilerini  “Furkan Gönüllüleri” diye isimlendiren bir grup, grubun lideri olduğu iddia edilen “Alpaslan Kuytul’a Özgürlük” başlıklı gösteri düzenlemişlerdir.  Gösterinin yasal bildirim olmadan yapıldığı, dolayısıyla izinsiz olduğu gerekçesiyle grubun içinde bulunan bazı göstericiler gözlem altına alınmıştır.

Gözlem altına alınanlar arasında olduğunu ve sorgudan sonra serbest bırakıldığını söyleyen M.G.S. isimli bayan,  gözlem altına alındığında kendisine yasalarda mevcut olmayan şekilde "çıplak arama" yapılarak hak ihlaline uğradığı iddiasıyla derneğimize müracaat etmiştir.

Başvuruyu değerlendiren MAZLUMDER Konya Şubesi, konuyla ilgili taraflarla görüşmeler yapmış ve ihlal iddialarını değerlendiren bir rapor tanzim edilmesine karar vermiştir.

YÖNTEM:

Raporun hazırlanma sürecinde, başvurucu şahıs ile mahkeme tutanaklarında benzer uygulamaya muhatap olduklarını iddia eden üç bayan ile ve konunun muhatabı emniyet birimleri ile görüşmeler yapılmıştır.

Bu görüşmelerde rapor heyeti başta olmak üzere MAZLUMDER Konya Şube yönetim kurulu üyeleri hazır bulunmuştur.

BAŞVURUCU(LAR) İLE YAPILAN GÖRÜŞME:

Derneğimize başvuran M. G. S. ve daha sonra kendilerine de aynı muamelelerinin yapıldığını iddia eden F.D. R.T. S.A. ve N.T. ile dernek merkezinde yapılan görüşmede başvurucular tarafından aşağıdaki hususlar ifade edilmiştir.

  • Gösteri bittikten sonra olaysız bir şekilde dağılmaya başladıklarını,  hatta eylemcilerden bir kısmının olay yerinden 100 metre kadar uzaklaştığını, ancak sonrasında emniyet güçlerinin kendilerini bir kordona alarak dağılmalarına izin vermediğini ve bir arbede neticesinde değil, bir plan doğrultusunda gözaltına alındıklarını beyan etmişlerdir.
  • R.T. ve N.T. tarafından anlatıldığı şekliyle,  gözaltı aracında gösteri esnasında ön tarafta bulunan N.A’a, bayan bir polis tarafından fiziksel şiddet uygulandığı, bu esnada N.T.’ın polisin kolunu tutarak arkadaşına vurmasını engellemeye çalıştığı ve kendilerinin bu fiziksel şiddete doğrudan şahit olduklarını iddia etmişlerdir.
  • Gözaltı sonrası TEM şubede arama yapılırken gözaltına alınan şahıslar tarafından,  gözaltındaki tüm bayanların tek bir arama odasında ve sırayla değil, farklı yerlerde arama yapıldığı iddia edilmiştir. Gözaltına alınan bayanlardan  F.D.’ın abdesthanede, S.B., S.A., M.G.S. ve R.T’.in yemekhanede, ve N.A’ın lavaboda arandıklarını iddia etmişlerdir.
  • Görüşme esnasında kendilerine neden gözaltına alınan on bir kadının tamamına değil de altı tanesine çıplak arama yapıldığı sorulduğunda ise;  polislerin sürekli telefonla birileriyle konuştuklarını söyleyerek aslında çıplak arama emrinin üst makamlardan geldiğini düşündüklerini, ancak bazı polislerin bu talimata uymadıkları düşüncesinde olduklarını o sebeple de bazı bayanların “çıplak arama” diye tabir ettikleri aramaya muhatap olmadıklarını beyan etmişlerdir.
  • Ayrıca N.T tarafından,  gözaltı süresinde öğle namazlarını kılmak için sürekli olarak polislerden talepte bulundukları, ancak bu taleplerinin yerine getirilmediği, kendisinin araması erken bittiği için namazını yetiştirdiği, araması bitmeyen bazı bayanların izin verilmediği için öğle namazlarını kılamadıkları iddiası dile getirilmiştir.

EMNİYET BİRİMLERİ İLE YAPILAN GÖRÜŞME:

Raporlama konusu ile ilgili olarak derneğimize yapılan müracaat sonrası raporlama heyetinde bulunan Av. Muhammet İkbal Kavalcı ve Derviş Argun Konya İl Emniyet Müdürlüğünden ismini vermek istemeyen bir yetkili ile görüşme gerçekleşmiştir.

  • İsmini vermek istemeyen emniyet yetkilisi, “çıplak arama” iddiasının tamamen yanlış beyan ve emniyet birimlerine atılmış bir iftira olduğunu, aynı grubun daha önce Adana İl Emniyet müdürlüğü için de aynı iddiaları yaptığını ve Adana ilinde iddialara konu olay sebebiyle Adana İl Emniyet Müdürlüğünün suç duyurusunda bulunduğunu ifade etmiştir.
  • İlgili emniyet yetkilisine, her ne kadar MAZLUMDER’e bu konuda müracaat eden bir bayan olsa da mahkeme ifadelerinde üç bayanın da benzer şikâyetlerde bulunduğu söylendiğinde ise, “çıplak arama” diye ifade edilen durum yaşanmış olsa ve bir karar olarak uygulanacak olsa, gözaltına alınmış dört bayan için değil, aynı eylemden gözaltına alınmış tüm bayanlar için uygulanmış olması gerektiğini, içlerinden bazılarının bu iddiada bulunmasının olayın asılsız olduğunun kanıtı olduğunu ileri sürmüştür.
  • Zaten “çıplak arama” diye bir literatürün emniyet birimlerince kullanılmasının mümkün olmadığını, sadece narkotik olaylarında emniyet birimlerince “ince arama” diye nitelendirilen bir aramanın yapıldığını ifade etmişlerdir.
  • İddiaya konu olayda aramayı yapan bayan emniyet mensuplarının TEM şubeden olmadığını, farklı şubelerden görevlendirme ile orada bulunduklarını, ancak iddia edilen bu muameleye muhatap olduğu söylenen dört bayanın arama talimatı veren amirin narkotik şubeden gelen bir görevli olmasından dolayı alışkın olduğu şekliyle, birimlerince yapılan “ince arama” uygulamasını istemiş olabileceğini, ancak ince aramanın da elbiseler çıkarılarak yapılan bir arama olmadığını, elbiselerin üzerinde ve elle yapılan bir arama olduğunu bunun da tekniğine uygun ve yasal olarak şartları yerine getirilmek kaydıyla mümkün olduğunu ifade etmiştir.
  • İlgili yetkili, iddia edildiği gibi “ince arama” diye nitelendirilen arama gerçekleşmiş olsa bile, kimlere yapılabileceği ve bunun yapılma aşamaları mevzuatta ayrıntılı olarak tarif edilmiş olup mevzuata uygun olmayan bir durumun olmadığını, sürecin yasalara uygun işlediğini özellikle vurgulamıştır.
  • İlgili emniyet yetkilisinden gözaltındaki bayanların her birinin arama sürelerine dönük bilgi ve varsa kamera kayıtları talep edilmiş ise de, bu bilginin aleni olmadığını, ancak mahkeme tarafından istenilmesi durumunda verilebileceğini ifade etmiştir.

SONUÇ VE KANAAT

Başvurucunun yaşandığını iddia ettiği “çıplak arama” eylemi, iddianın muhatabı olan emniyet birimlerince reddedilmiştir. İddia ve inkâr dışında olaya ilişkin video kaydı, bilgi ve belge temin edilememiştir.

Ancak gerek başvurucu gerekse benzer uygulamayı yaşadıklarını iddia eden diğer şahıslar ile yüz yüze yapılan görüşmede, iddiaların birbiri ile paralellik taşıması, mahcup anlatımları ve etkisini hâlâ yaşadıkları izlenimi veren duygusal durumları normalin dışında bir gözaltı süreci yaşandığı izlenimi vermiştir.

Emniyet birimlerinin, olayı inkârı tatmin edici değildir. İnkârlarını ispat edecek görüntü kayıtları bilgi ve belgelere ihtiyaç vardır. Eğer iddia doğru değilse ortaya konulmalı, doğru ise sorumlular hakkında gerekli yasal işlemler ivedilikle yapılmalıdır.

Mevzuatta “ince arama” diye geçen, fakat uygulamada  “çıplak arama” denilen arama usulünün hak ihlaline meydan vermeyecek, mahremiyeti gözetecek şekilde gözden geçirilmesi, katı kurallara bağlanması gerekmektedir. Bu konu kolluğun inisiyatifine bırakılamayacak kadar önemlidir.

Emniyet yetkililerince rapor heyetimize yapılan “böyle bir uygulamanın yapılmış olsa bile yasal dayanağı olduğu” iddiası,  konunun en can acıtıcı noktasıdır.  Siyasi gerekçelerle gözaltına alınmış insanlara yasal dayanağı da mevcut iddiası ile narkotik suçlu muamelesi yapılabilecek olması, insan hakları açısından kabul edilebilir bir durum değildir.

Öte yandan insanların basın açıklaması ya da şiddet içermeyen başkaca tepkiler ortaya koyması durumu, toplumsal dinamiklerin korunması açısından önemli ve korunmalıdır. Hangi eylemlerin izne tabi olduğu yasal olarak belirlenmiştir. Kolluğun inisiyatif kullanarak yasal dayanaktan yoksun bir biçimde eylemleri engelleme, eyleme katılanları gözaltına alma çabası yersizdir. Hukuk devletleri açısından aslolan durum, yasanın verdiği hakların kullanılabilmesini tüm kesimler için adil bir biçimde sağlayan vasatların oluşturulmasıdır.

 

Raporun Pdf Dosyasına Ulaşmak İçin TIKLAYINIZ

FAALİYET BİLGİLERİKategori Adı DuyurularTarih 2022-07-04
Okunma Sayısı : 443
Şube ve Temsilcilerimiz
konya
İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği - MAZLUMDER Konya Şubesi
Adres: Şems-i Tebrizi Mahallesi Mazhar Babalık Sokak Adalet İşhanı Kat:1 No: 12 Daire 109 Karatay/KONYA
E-posta: konya[a]mazlumder.org | Telefon: 0 332 353 36 37 | Faks: 0 332 353 36 37

Ziyaretçi Sayımız : 4644389